1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền phương pháp số
các khái niệm về hướng dẫn đăng ký sàn huobi (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở khuôn khổ tương đối rộng. Thí dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) biểu hiện tiền điện tử là trị giá tiền tệ được lưu trữ trên một thiết bị điện tử được dùng phổ biến để thực hiện đàm phán thanh toán cho các công ty khác chẳng phải là đơn vị phát hành. Còn nhà băng trả tiền quốc tế (BIS) khái niệm tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đó thông báo về khoản tiền hoặc trị giá khả dụng của khách hàng được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Các định nghĩa này tương đối phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền kỹ thuật số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).
Xem thêm: sàn tiền ảo uy tín trên thế giới
Trong thực tại, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác duyệt 4 đặc điểm chính. Trước hết, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo đấy, tiền điện tử có đầy đủ 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), đàm đạo (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Đồng thời, tiền điện tử cũng luôn được thể hiện dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ VND, USD, SGD...). Không chỉ thế, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) bảo đảm.
Thứ hai, tiền điện tử có thể do nhà băng phát hành hoặc cũng có thể do doanh nghiệp phi ngân hàng phát hành. Do vậy nên, để bảo đảm an toàn cho người dùng, các quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những doanh nghiệp phát hành tiền điện tử. Đối với các ngân hàng, NHTW có hệ thống các quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ đề nghị, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những đơn vị phi ngân hàng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thường ngày phải tiến hành ký quỹ tại hệ thống nhà băng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).
Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đó, tiền điện tử do các ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ bắt buộc tại NHTW, còn tiền điện tử do những tổ chức phi nhà băng phát hành sẽ được bảo đảm bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Bình thường, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ thông so với tỷ lệ dự trữ đề nghị do các quy định an toàn ứng dụng đối với những tổ chức này thấp hơn phổ quát so với nhà băng. Tỷ lệ ký quỹ tại một số quốc gia theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm dị biệt then chốt giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).
Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong các sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại thông minh gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.
Xem thêm: huobi pro
Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB khái niệm như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền công nghệ số ko chịu sự quản lý, được phát hành bởi các người tăng trưởng phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được dùng và chấp nhận trả tiền giữa các thành viên của một cộng đồng ảo nhất thiết”. Thí dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được sử dụng cho lăng xê hay các trò chơi trên app Facebook... Theo đó, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất không giống nhau. Tiền ảo không phải là tiền pháp định nên không gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW đảm bảo. Các đơn vị phát hành tiền ảo cũng không chịu sự điều hành, giám sát chặt chẽ của NHTW. Cùng lúc, phạm vi hoạt động của tiền ảo thường tương đối hẹp chỉ trong phạm một cộng đồng và dùng cho mục đích nhất mực (thí dụ, game online). Kể cách khác, tiền ảo mang rộng rãi đặc điểm của hàng hóa bàn bạc hơn là một đồng bạc. Mặc dầu vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác phát triển với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn phận sự của doanh nghiệp phát hành mà ko gắn với nghĩa vụ của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở khuôn khổ một cộng đồng như nêu trên.
Còn tiền kỹ thuật số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được tạo ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được giao dịch, bàn thảo hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự quản lý của bất kỳ cá nhân hay đơn vị nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ tiêu biểu của tiền kỹ thuật số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang tăng trưởng để có nhiều đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng trả tiền, còn khả năng tích trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dù vậy, tiền kỹ thuật số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở nên tiền điện tử với lý do quan trọng nhất là sự xác nhận của NHTW tất cả các nước. Khi NHTW tất cả quốc gia không thừa nhận, đồng tiền phương pháp số sẽ ko được đảm bảo và ko có khả năng quy đổi ở khuôn khổ rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền kỹ thuật số đang được phát triển theo hướng khai thác những lợi thế, Ưu điểm của kỹ thuật chuỗi khối - blockchain (như chi phí thương lượng thấp, độ an toàn bảo mật cao, thuận lợi, nhanh chóng...) hơn là theo hướng sử dụng đồng tiền kỹ thuật số như 1 đồng bạc thực sự.
Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đấy là tiền di động (mobile money), cho rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy vậy, theo định nghĩa của Hiệp hội thông báo di động toàn cầu (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà cung cấp tài chính qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm rất nhiều ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là trong khoảng góc độ người tiêu dùng. Theo đấy, với thực chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do tổ chức (thường là nhà mạng) cung ứng nhà cung cấp trung gian trả tiền phát hành và định danh quý khách phê chuẩn cơ sở vật chất dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, không cần kết liên với account ngân hàng. Doanh nghiệp vốn đầu tư quốc tế (IFC) cũng nghĩ rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong ấy các thương lượng thanh toán và vốn đầu tư được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản nhà băng.
hai. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định định nghĩa tiền điện tử. Tuy nhiên, một số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật các tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán ko dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một vài điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán không dùng tiền mặt sửa đổi đã hợp nhất đưa ra khái niệm rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là trị giá tiền tệ lưu trữ trên các công cụ điện tử được trả trước bởi quý khách cho ngân hàng, chi nhánh nhà băng nước ngoài, công ty phân phối nhà sản xuất trung gian trả tiền để thực hiện thương lượng trả tiền và được bảo đảm trị giá tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.
So sánh với các khái niệm trên thế giới, có thể thấy khái niệm trong dự thảo tương đối thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan yếu hơn là việc thống nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không những giúp ngừng rõ ràng khuôn khổ của tiền điện tử mà còn giúp công việc điều hành được hợp nhất về một mối manh là NHNN, trong khoảng đấy lấp được lỗ hổng trong công việc quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.
song song, những quy định trong dự thảo liên quan đến doanh nghiệp phi ngân hàng cũng giúp phân biệt rõ doanh nghiệp phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với tổ chức hoạt động ko phép, bất hợp pháp. Qua ấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn đề phòng những hành vi phạm nhân trong ngành này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời gian qua.
Nắm bắt thiên hướng, cập nhật thông báo về đào tiền ảo bằng điện thoại tại Việt Nam
