Tượng đài Mẹ Suốt - Câu chuyện về người mẹ anh hùng
Mẹ Suốt sinh năm 1906 - mất năm 1968. Trong những năm 1964 – 1967, mẹ Suốt đã lái đò chở bộ đội, thương binh, đạn dược qua sông.
Mẹ Suốt tên đầy đủ là Nguyễn Thị Suốt, sinh năm 1906, quê làng Trung Bính, xã Bảo Ninh, thành phố Đồng Hới, Quảng Bình, trong một gia đình ngư dân nghèo, nên từ nhỏ, mẹ Suốt đã phải đi ở suốt 18 năm. Sau 1945, mẹ lấy chồng, làm nghề chèo đò kiếm sống.
Bước sang năm 1964, Mỹ bắt đầu bắn phá miền Bắc. Để vào miền Nam chiến đấu, khi qua đất Quảng Bình, bộ đội chỉ có 2 con đường, một là đường Trường Sơn, hai là qua sông Nhật Lệ. Mặc dù đã bước sang tuổi 60 nhưng mẹ Suốt vẫn xung phong nhận công việc chèo đò chở cán bộ, thương binh và vũ khí qua sông, giữ vững thông tin liên lạc giữa hai bờ, mặc cho mưa bom, bão đạn gầm rú suốt ngày đêm ở trên đầu.. Kể từ đó, trong suốt những năm 1964 – 1967, mẹ đã chèo hàng trăm lượt, cả những lúc máy bay Mỹ ném bom oanh tạc ác liệt. Mẹ được bộ đội và đồng bào quý mến gọi với tên quen thuộc: Mẹ Suốt. Tổng cộng ước tính mỗi năm mẹ Suốt đã chèo thuyền qua lại bến đò khoảng 1.400 chuyến.
Trong Đại hội Anh hùng, chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 1966 tổ chức ở miền Bắc, mẹ Suốt được mời tham dự. Ngày 1 tháng 1 năm 1967, Mẹ Suốt được phong tặng danh hiệu Anh hùng ngành Giao thông vận tải trong chống Mỹ cứu nước.
Cuối năm 1968, khi chiến tranh trở nên ác liệt hơn, mẹ ngừng công việc chèo đò, di chuyển lên vùng cao hơn. Ngày 11 tháng 10 năm 1968, trong một lần đi ở bến đò Bảo Ninh mẹ Nguyễn Thị Suốt hy sinh trong một trận bom bi oanh tạc Mỹ.
Nơi mẹ chèo đò năm xưa đã trở thành một di tích lịch sử tiêu biểu ở Đồng Hới trong thời kỳ chống Mỹ. Năm 1980, Ủy ban nhân dân thị xã (nay là thành phố) Đồng Hới đã cho dựng tượng đài mẹ Suốt cách cầu Nhật Lệ khoảng 1km tại đường Quách Xuân Kỳ. Bức tượng được khánh thành năm 2003, tác giả là nhà điêu khắc Phan Đình Tiến.
Tượng cao 7m (tính cả bệ), khuôn mặt hướng ra sông Nhật Lệ, cách bến đò xưa hơn 50m.
Tượng được tập trung đặc tả hình ảnh người mẹ tay cầm chắc mái chèo, đầu hiên ngang ngẩng cao, vai khoác tấm vải dù bay phấp phới. Một bên dưới chân tượng khắc họa hình ảnh sóng gió bom đạn, một bên là hình ảnh bộ đội, thương binh, thanh niên xung phong, dân công mà Mẹ Suốt đã đưa sang sông.
Tượng được xây dựng uy nghi hoành tráng để tỏ lòng ngưỡng mộ và tri ân của nhân dân Quảng Bình đối với Mẹ, đồng thời giáo dục lòng yêu nước, yêu quê hương, bồi đắp lý tưởng cách mạng cho mỗi người dân Việt Nam, đặc biệt là thế hệ trẻ hôm nay.
Bài thơ Mẹ Suốt.
Tháng 11 năm 1965, nhà thơ Tố Hữu, lúc đó là Phó trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Đảng, đến Đồng Hới, Quảng Bình. Sau khi nói chuyện với mẹ Suốt (ngày 4 tháng 11), nhà thơ đã sáng tác bài thơ nổi tiếng mang tên Mẹ Suốt. Ngay sau khi ra đời, bài thơ được đăng trên Báo Nhân dân và đã trở nên quen thuộc với công chúng, đặc biệt với hình ảnh bà mẹ Nguyễn Thị Suốt
Lặng nghe mẹ kể ngày xưa
Chang chang cồn cát nắng trưa Quảng Bình
Mẹ rằng: Quê mẹ, Bảo Ninh
Mênh mông sóng biển, lênh đênh mạn thuyền
Sớm chiều, nước xuống triều lên
Cực thân từ thuở mới lên chín mười
Lớn đi ở bốn cửa người
Mười hai năm lẻ, một thời xuân qua
Lấy chồng, cũng khổ con ra
Tám lần đẻ, mấy lần sa, tội tình!
Nghĩ mà thương mẹ cha sinh
Thương chồng con lại thương mình xót xa...
Bây chừ sông nước về ta
Đi khơi đi lộng, thuyền ra thuyền vào
Bây chừ biển rộng trời cao
Cá tôm cũng sướng, lòng nào chẳng xuân!
Ông nhà theo bạn “xuất quân”
Tui may cũng được vô chân “sẵn sàng”
Một tay, lái chiếc đò ngang
Bến sông Nhật Lệ, quân sang đêm ngày
Sợ chi sóng gió tàu bay
Tây kia mình đã thắng, Mỹ này ta chẳng thua!
Kể chi tuổi tác già nua
Chống chèo xin cứ thi đua đến cùng!
Ngẩng đầu mái tóc mẹ rung
Gió lay như sóng biển tung, trắng bờ...
Gan chi gan rứa, mẹ nờ?
Mẹ rằng: Cứu nước, mình chờ chi ai?
Chẳng bằng con gái, con trai
Sáu mươi còn một chút tài đò đưa
Tàu bay hắn bắn sớm trưa
Thì tui cứ việc nắng mưa đưa đò...
Ghé tai mẹ, hỏi tò mò:
Cớ răng ông cũng ưng cho mẹ chèo?
Mẹ cười: Nói cứng, phải xiêu
Ra khơi ông còn dám, tui chẳng liều bằng ông!
Nghe ra, ông cũng vui lòng
Tui đi, còn chạy ra sông dặn dò:
“Coi chừng sóng lớn, gió to
Màn xanh đây mụ, đắp cho kín mình!”
Vui sao, câu chuyện ơn tình
Nắng trưa cồn cát Quảng Bình cũng say...
4-11-1965
Điểm đến của nhiều du khách khi đến du lịch Quảng Bình